Ekstrem Sporlar / serbest atlama

Ekstrem sporlar tehlikeyi, heyecanı ve mücadeleyi barındıran sıra dışı etkinliklerdir. Ekstrem sporlar 3 ana kategoride incelenir. 1) Uygulama yerine göre; hava, kara, su 2) Çevresel etkene göre; doğal ve yapay 3) Sporcu sayısına göre; bireysel veya grup Ekstrem sporların bilinen spor dallarından çok farklı kuralları vardır. Bilinen spor alanlarında sporcunun fiziksel özellikleri önemliyken ekstrem sporlarda bu unsur daha az önemlidir. Ekstrem sporlar her zaman için tehlikeyi bünyelerinde barındırır. Bundan dolayı başlarda yasak olsa da zamanla kabul görmüştür. Ekstrem sporların günümüz dünyasındaki popülaritesi de artarak devam etmektedir. A) Hava Sporları 1. Serbest atlayış; bilinen en tehlikeli ekstrem spor dallarından biridir. Kişinin yüksek bir yerden yedek paraşütle atlamasıdır. 2. Elastik ip atlayışı (Bungee Jumping); ilk kez David Kirk ve arkadaşlarının Bristol, Clifton köprüsünden atlamasıyla gerçekleştirilmiştir. Gereken yükseklik 50-100 m aralığındadır. Atlama sonucu oluşan fiziksel şok ip tarafından absorbe edilir. İlk atlamada dip sonrası sporcu, ipin elastikiyeti sayesinde atladığı yüksekliğin yaklaşık %70’i kadar tekrar yüksekliğe çıkar ve bu şekilde devam ederek sonlanır. 3. Delta/yelken kanat; ilk kez 1940’lı yıllarda uygulanmaya başlamıştır. Günümüzde bu sporu yapan sporcu uçuşu daha güvenli hale getirmek için yedek paraşüt, vayrometre, hız saati, pusula ve telsiz gibi ekipmanlarla uçmaktadır. Delta kanatın toplam ağırlığı 25-30 kg, kanat açıklığı 10 m civarındadır ve motoru yoktur. 4. Gökyüzü dalışı (Sky Diving) ; ilk paraşütle atlayış 1797 yılında Andre Garnerin tarafından balondan atlanarak Paris’te gerçekleştirildi. 5. Gökyüzü sörfü (Sky Surfing); atlama sonrası sporcunu ayaklarına bağlı olan sörf tahtasıyla akrobatik hareketler yapması şeklinde gerçekleşir. 6. Yamaç paraşütü; başlangıçta yamaçlardan serbest düşüş paraşütleriyle atlanarak gerçekleştirildi. Günümüz modern yamaç paraşütleri sayesinde sporcular kilometrelerce ve saatlerce uçabilmektedir. B) Kara Sporları 1. Kaya tırmanışı; dağcıların yeni arayışlara girmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Daha çok yeni yerlere değil, çıkılmış yerlere daha zor yollardan tırmanma yoluna gidilir. 1970 yılında Sierre Nevada dağındaki 917 m uzunluğa sahip El Capitan duvarı dağcılar tarafından 27 günlük bir uğraş sonrası tırmanılabilmiştir. Bu tırmanış dağcılık alanı için bir kilometre taşıdır. 2. Ekstrem motokros; yarış parkuruna uygun motorlar arasında yapılan yarıştır. Bu alanda en iyi örnek AMA Supercross yarışmasıdır. 3. Dağ bisikleti; ilk kez 1970 yıllarında eski model bisikletlere kalın tekerleklerin takılmasıyla ortaya çıkmıştır. 1980’li yıllarda bu modeller seri üretime geçti. Bu alandaki ilk yarışma 1990’da, ilk olimpiyat ise 1996 yılında gerçekleştirildi. 4. Parkur / serbest koşu; parkurda var olan doğal veya yapay engellerin sporcular tarafından en kısa sürede aşmaları ve istenen noktaya en kısa süre varmalarını içerir. 5. Kay kay; ülkemizde ilk görülen ekstrem spordur. Kötü hava şartları nedeniyle sörf yapamayan sporcuların sörf tahtalarına tekerlek takmaları sonucu 1960’lı yıllarda ortaya çıkmıştır. 6. Agresif paten; bu patenin bilinen klasik patenden farkı, tekerlerin tek bir doğruda olmasıdır. Bu da agresif patenlere daha çok hareket imkanı sunar. 7. Dağ sörfü (Mountainboarding/Mountainsurfing); çim tepelerde, çakıl parçalarının olduğu yamaçlarda, sokakta ve dağ bisikleti için kullanılan parkurlarda yapılabilir. C) Su Sporları 1. Rüzgâr sörfü; tekneye bağlı bir yelkene tutunarak denizde yapılan bir ekstrem sporudur. 2. Serbest dalış (skin diving); nefes tutma tekniklerinin uygulandığı bir spordur. 3. Uçurtma sörfü (Kiteboarding); en az 8 deniz mili rüzgar gereklidir. Rüzgarın iyi kontrol edilmesi ile sporcular su üzerinde ani sıçrama hareketleri yaparlar. Bu hareketler bazen 5-20 m yüksekliğe çıkabilir. 4. Su kayağı; bu sporda hız en az 24 km/h, en fazla 60 km/h’dır. Bir teknenin arkasına bağlı tekli veya çiftli kızakları su üzerinde kaydırmasıyla yapılır. 5. Uçurum dalışı; belli bir yükseklikten su içine yapılan akrobatik dalış şeklinde yapılır. Yüksek düzeyde fiziksel ve psikolojik kondisyon gerektirir. Erkekler 22 m, kadınlar 18 m yükseklikten akrobatik hareketler yaparak suya dalış yaparlar. Atlama ile suya dalış arasında 2,5 saniyelik bir süre vardır. Bu süre içinde akrobatik hareketleri yapmak en az 10 yıllık deneyim gerektirir.